Зычныя [д] — [дз’], [т] — [ц’], іх вымаўленне і правапіс
Меню
иконка учебника «Беларуская мова. 5 клас. Частка 2» (аўтары: Г. М. Валочка, В. У. Зелянко, С. В. Мартынкевіч, С. М. Якуба), 2024
§ 17
←
→

Ведаць:

  • якія фанетычныя асаблівасці беларускай мовы называюцца дзеканнем і цеканнем
  • умовы, пры якіх [д] чаргуецца з [дз’], [т] — з [цʼ]

Умець:

  • правільна вымаўляць і пісаць словы з чаргаваннем гукаў [д] — [дз’], [т] — [ц’]
  • ужываць [д], [дз’], [т], [ц’] у словах іншамоўнага паходжання
  • адрозніваць у словах гук [дз’] ад спалучэння гукаў [д] і [з’]

Дадатковыя
матэрыялы

1.Ці згодны вы з тым, што ў беларускай мове дз і ц пішуцца перад літарамі е, ё, ю, я, і, а таксама перад мяккім знакам і літарай в, калі яна абазначае мяккі гук [в’]?

2.Якія гукі вымаўляюцца ў прыведзеных ніжэй словах?
-[дз’]
-[ц’]
-[т]
-[д]
лю…і-
ве…ер-
…эвіз-
…ытул-

3.Адзначце словы, якія пачынаюцца са спалучэння літар д і з:

..веры
..еці
..оўгі
..юба
..івосны

4.Выберыце лішняе слова:

5.Колькі разоў паўтараецца гук [ц’] у прыказцы: Веды шмат месца не займаюць? Адказ запішыце ў выглядзе лічбы.
Адказ:

Правільны адказ: 1

6.Адзначце словы, у якіх літары д і з абазначаюць два гукі:

выдзяленне
надзейна
падзямелле
падзякаваць
адзімаваць

7.Укажыце словы, у якіх пры перакладзе з рускай мовы на беларускую на месцы літары т пішацца ц:

бантик
четверг
тираж
серпантин
цюльпан

8.Адзначце словы з гукам :

камандзір
медзь
дзесяць
надзьмуты
запаведзь

9.У іншамоўных словах перад -ін-, -ір-, -ік-, -ёр-, -еец-, -ейск- пішуцца дз і ц. Запоўніце месца пропуску неабходным словам.

Правільны адказ: суфіксамі

10.Выберыце пункты, у якіх пададзены правільны пераклад слоў з рускай мовы на беларускую:

дельфин – дзельфін
температура – тэмпература
этикет - этыкет
артист – арціст
диск – дыск