Кузьма Чорны. «Насцечка»
Меню
иконка учебника «Беларуская літаратура. 6 клас» (аўтары: А. І. Бельскі, Л. К. Цітова), 2022, с. 112-146
←
→

Ведаць:

  • некаторыя звесткі з жыцця і творчасці пісьменніка
  • змест твора, яго тэму, асноўную думку, актуальнасць, прычыны дрэнных паводзін Сержа

Умець:

  • пераказваць твор
  • аналізаваць і асэнсоўваць матывы ўчынкаў і паводзін герояў, іх узаемаадносіны
  • характарызаваць вобразы дзейных асоб;
  • вызначаць, што іх яднае і адрознівае
  • выказваць аргументавана свае думкі па тэме твора

Дадатковыя
матэрыялы

1.Пад якою лічбаю змешчаны фотаздымак (партрэт) Кузьмы Чорнага?

2.Што адчувае (як паводзіць) сябе Серж у доме Закрэўскага, куды ён прыйшоў з бацькам?

3.Калі ў душы Сержа адбыўся пералом?

4.Якім Серж паўстае з аповесці?

Ён ненавідзіць усіх, хто спрабуе яму супрацьстаяць, «хацеў, каб кожнае яго слова было законам для ўсіх, а калі хто пярэчыў яму, ён аж кіпеў ад злосці і пагражаў, што паскардзіцца свайму бацьку»
добры і надзейны сябар, шчыры, спагадлівы, цікавы субяседнік, любіць дапамагаць бацькам па гаспадарцы, ініцыятар цікавых спраў у класе
імкнецца ўладарыць над усімі, паказаць сваю вышэйшасць перад аднакласнікамі, нахабны, злосны, баіцца адказваць за свае ўчынкі; жорсткі, абыякавы, помслівы, хітры, зларадны, капрызны, эгаіст, са знявагай ставіцца да дарослых
разбэшчаны, нявыхаваны, ніколі ні ў чым не лічыць сябе вінаватым, «палюе» на дзяўчат як звярок; не паважаў сваіх бацькоў, мог крыкнуць на маці
самаўпэўнены; рабіў ўсё, каб яго баяліся, апранаўся «не то што лепш за тых дзяўчатак, з якімі бесперапынна зачэпваўся, але на ім усё ляжала нейк гладчэй, спрытней, дасціпней»

5.Якія дрэнныя ўчынкі рабіў Серж?

Ён зневажае Насцю, якая рашыла задачу; прабівае цвіком посуд для газы
дразніць суседскага сабаку, кідае ў калодзеж каменне
перашкаджае пайсці са школы дадому Фані, Раі, Надзі, дае дзяўчынкам балючыя пстрычкі, штурхае іх
робіць з Мішкам так, каб гарох Насці рассыпаўся па класе
укідвае старога Закрэўскага ў лужыну

6.Якім паўстае стары Закрэўскі з аповесці?

Ён «заўсёды хадзіў адзеты ў паношанае цёмнае паліто, на яго быццам караткаватае, з цёплым каўняром. У яго была зусім сівая, маленькая, нізка пастрыжаная бародка, і такія ж сівыя выбіваліся з-пад суконнай шапкі валасы каля вушэй... З выгляду ён быў ветлівы да ўсіх»
палахлівы, баязлівы, зларадны, абыякавы да ўсяго
смелы, мужны, выратоўвае ад смерці бацьку Сержа, далікатны, добры
пражыў сумленна жыццё; прыходзіць на дапамогу тым, хто не можа сам сябе абараніць; імкнецца замяніць унучцы бацькоў
быў за бацьку Сержаваму бацьку; свабодалюбівы, незалежны, не з баязлівых людзей, рашучы, мудры, разважлівы, тактоўны

7.Якой паказана Насцечка ў творы?

Яна белатварая, з густымі валасамі, якія роўна ляжалі на яе галаве пад грабянцом; адчувала сваю годнасць, магла пастаяць за сябе
няшчырая, адчувае сябе вышэйшай за ўсіх, лянуецца працаваць, не клапоціцца пра дзядулю, не дапамагае яму
добрая, сціплая, рашучая, энергічная, зычлівая, смелая, гордая, ніколі не выстаўляла сябе; мае шырокае кола інтарэсаў; новая вучаніца 20-й школы, апранаецца сціпла, але акуратна
спагадлівая, клапатлівая, вясёлая; яе звонкі голас і смех чуліся заўсёды; аптымістка, паводзіць сябе як дарослая гаспадыня; моцна любіла свайго дзеда; ніколі нікому не скардзіцца
таварыская, працавітая, бойкая і рухавая; любіць прыроду, заўважае яе прыгажосць; добра вучыцца, паважае аднакласнікаў

8.Маці Сержа хоча, каб з сына вырас

добры, шчыры, чулы чалавек, у якога было б многа сяброў, а ў будучым – выдатная работа, добрая жонка
«такі чалавек, які ведаў бы, што калі ты пакасціш другому чалавеку, то лепш табе не жыць на свеце»
выдатны вучоны
механік, інжынер-вынаходнік
чалавек, у якога няма чэрствага самалюбства, які можа дапамагчы іншаму, не глядзеў бы з пагардай на другіх

9.Каму належаць словы: «Дружба – вялікая справа. Без дружбы чалавеку цяжка... Дружба робіць вялікія справы. І ў няшчасці, і ў радасці без дружбы чалавеку нельга быць. Шануйце дружбу, гэта самае дарагое і важнае, што ёсць у чалавека. Вырастайце вялікія і аберагайце праз усё жыццё дружбу»?

10.Якія праблемы аўтар уздымае ў творы?

Мастацтва і мастака
узаемаадносін дзяцей і бацькоў
дружбы і сяброўства
сучаснага грамадства
адносін да роднай прыроды, сэнсу жыцця