Дапаўненне, акалічнасць, іх граматычнае значэнне. Спосабы выражэння дапаўнення, акалічнасці

1.Адзначце правільны адказ. Дапаўненне — гэта…

галоўны член сказа, які абазначае тое, што гаворыцца аб дзейніку, і адказвае на пытанні: што робіць прадмет? што з ім робіцца? хто ён такі? што ён такое? які ён?

даданы член сказа, які абазначае прадмет і адказвае на пытанні ўскосных склонаў

даданы член сказа, які абазначае прымету прадмета і адказвае на пытанні які? чый?

2.Вызначце сказы, у якіх дапаўненне выражана займеннікам:

Мы прачыталі п’есу «Вечар».

Стаміла яго дарога.

Суровы гімн пяе зямля мая.

Бацька вучыў яго касіць.

3.Вызначце сказы з прамым дапаўненнем:

Успамінаю я апошнім часам лясы і бары.

Паляўнічы часта назірае за дзікам.

Брат з дзяцінства цікавіўся мастацтвам.

Суседка пазычыла крыху мукі.

4.Устанавіце адпаведнасць паміж выдзеленымі ў сказах словамі і іх сінтаксічнай роляй:
�-дапаўненне
�-азначэнне
�-выказнік
�-акалічнасць
Ідуць касцы, звіняць іх косы.-
Блакіт небасхілу чысты.-
Застаўшыся ў хляве, конь адразу пайшоў рыссю.-
Сяброўка раіла мне абавязкова пабываць у Нясвіжскім замку.-

5.Вызначце сказы, у якіх дапаўненне выражана прыметнікам (у значэнні назоўніка):

Цікавае заўсёды застанецца ў памяці.

Антось выканаў заданне.

У лесе мы сустрэлі паляўнічага.

Смелага куля не бярэ.

З маленства я памятаю бабуліны казкі.

6.Адзначце правільны адказ. Акалічнасць — гэта…

галоўны член сказа, які абазначае тое, што гаворыцца аб дзейніку, і адказвае на пытанні: што робіць прадмет? што з ім робіцца? хто ён такі?

даданы член сказа, які паясняе выказнік або іншыя члены сказа і абазначае месца, час, прычыну, спосаб дзеяння і інш.

даданы член сказа, які абазначае прымету прадмета і адказвае на пытанні які? чый?

7.Вызначце сказы, у якіх выдзеленыя словы не з’яўляюцца акалічнасцю.

Мяне разбудзілі на світанку.

На дзядзьку былі штаны ў палоску.

У вагон увайшоў чалавек з вялікай торбай.

Настаўнік з цікавасцю паглядзеў на субяседніка.

За дарогу дамоў шчаслівейшай няма дарогі.

8.Вызначце сказы, у якіх выдзелены акалічнасці спосабу дзеяння.

У садку, шапочучы пажоўклымі лісткамі, гуляе ветрык.

Гадзіннік прабіў тройчы.

Весела спявалі нашы дзяўчаты.

Спрасонку Рыгор не заўважыў незнаёмца каля хаты.

Зверху даносіўся птушыны шчэбет.

9.Адзначце спосабы выражэння акалічнасці.

фразеалагізм

прыметнік

прыслоўе

спалучэнне назоўніка з прыназоўнікам

часціца

10.Вызначце сказы, у якіх выдзелены акалічнасці прычыны:

У маці накаціліся ад шчасця слёзы.

Унізе мы пачулі глухі стук.

Нягледзячы на позні час, яны яшчэ не спалі.

З-за хваробы юнак не паехаў на экскурсію.

Часта ў нас ідуць дажджы.