Сказы з адасобленымі прыдаткамі, знакі прыпынку
Меню
иконка учебника «Беларуская мова. 8 клас» (аўтары: З. І. Бадзевіч, І. М. Саматыя), 2020 § 41
←
→

Ведаць:

  • што такое адасоблены прыдатак

Умець:

  • адасабляць прыдаткі ў вусным і пісьмовым маўленні

Дадатковыя
матэрыялы

1.Адзначце правільныя сцверджанні:

Адасобленыя прыдаткі выражаюцца адзіночнымі назоўнікамі і назоўнікамі з паясняльнымі словамі.
Заўсёды адасабляюцца развітыя і адзіночныя прыдаткі, якія адносяцца да агульнага ці ўласнага назоўніка і стаяць перад ім.
Адасабляюцца прыдаткі са злучнікам як, калі яны маюць дадатковае адценне прычыны.
Ніколі не адасабляюцца прыдаткі са злучнікамі ці, або, калі прыдатак мае ўдакладняльнае значэнне.
Прыдатак – гэта разнавіднасць азначэння, якое выражана назоўнікам і дае другую назву прадмету.

2.Устаўце прапушчаныя словы. На пісьме адасобленыя прыдаткі могуць выдзяляцца або працяжнікамі.

Правільны адказ: коскамі

3.Адзначце сказы з адасобленымі прыдаткамі:

Асабліва вабіць лес, калі з’яўляецца баравік – кароль грыбнога царства.
Дарога, сонечная, іскрыстая, у пушыстым снезе, усё глыбей вяла Андрэя ў лес.
Апрача роднай беларускай мовы, Сымон Будны выдатна валодаў іўрытам, лацінскай, грэчаскай, польскай і стараславянскай мовамі.
Салдат пяра, ён быў напагатове са словам, як з абвостраным штыком.
Вецер, спрытны жартаўнік, кужаль выхапіў і знік.

4.Адзначце сказы, у якіх неабходна выдзеліць знакамі прыпынку прыдаткі:

Між лесу раскінулася возера Свіцязь адзін з найлепшых помнікаў беларускай прыроды.
Яна была такая шырокая веснавая Дзвіна.
Змораныя мы ледзь ішлі.
Лакрыца ці лакрычны корань – гэта саладзейшая за цукар расліна.
Бадзёрая, з дажджынкамі на вейках прыходзіш ты да мяне ў адведкі.

5.Адзначце сказы, у якіх правільна пастаўлены знакі прыпынку:

Спяваў усю ноч салавейка – выдумшчык самых прываблівых нот.
Сарокі – вестуны зімы, выдзяляюцца сваёй стракатасцю на рабінах.
Зноў верасень, запаслівы грыбнік, шчыруе па імшыстых баравінах.
Сын лесніка я сам з маленства любіў паліць касцёр, пасядзець ля вогнішча.
Усё часцей чуецца ў лесе звонкая песня сініцы – першая прыкмета вясны.

6.Адзначце сказы з прапушчанымі знакамі прыпынку пры адасобленых прыдатках:

Малы хлапчук, унучак дзедаў, сядзеў на возе.
Арэшына ці інакш ляшчына, жыве каля васьмідзесяці гадоў.
Лось, горды лясны асілак раз у год скідае свае магутныя рогі.
Пятро, заўзяты рыбак і нястомны падарожнік, падказваў маладому мастаку прыгожыя мясціны для пейзажаў.
Суседаў сабака па мянушцы Бобік грозна брахаў за плотам.

7.Адзначце сказы, у якіх на месцы пропуску (пропускаў) трэба паставіць знакі прыпынку:

Дзеці Пятра Паўлавіча _ сямікласнік Міша і пяцікласніца Вера _ з дня на дзень чакалі бацьку з камандзіроўкі.
У наш час шырока выкарыстоўваецца камень _ як будаўнічы матэрыял.
Стары каваль _ па прозвішчы Дубовік _ гартаваў сякеру.
Міхал з Антосем _ як старыя _ займалі месцы канцавыя.
Мы ведаем Якуба Коласа _ як выдатнага беларускага паэта, празаіка, публіцыста.

8.Адзначце сказы з развітымі адасобленымі прыдаткамі (знакі прыпынку не пастаўлены):

Настаўнік яшчэ зусім малады хлопец ледзь усміхаўся.
Яму Мухіну давялося цярпліва адказваць на розныя пытанні.
Ганна маці Лабановіча была жанчына добрая, працавітая, руплівая.
Календула або наготкі цвіце да позняй восені.
Прыход Зарубы фельчара памог падняцца Януку.

9.Суаднясіце паняцці са сказамі:
-І ў зімовую сцюжу, і ў летнюю спёку бруіцца ў нашых крыніцах гаючая вада.
-Над далёкімі лясамі звісала тонкая блакітная смуга, прадвеснік адлігі.
-Прывяла нас да старой сядзібы дарога, абсаджаная ліпамі.
-Яна, Марыля, заўсёды хвалявалася за сына.
Сказ з адасобленым адзіночным прыдаткам-
Сказ з адасобленым развітым прыдаткам-
Сказ з адасобленым азначэннем-
У сказе няма адасобленых членаў.-

10.Адзначце сказы, у якіх набраныя курсівам словы з’яўляюцца адасобленымі прыдаткамі (знакі прыпынку не пастаўлены):

Апранутая ў чорную світку варона ўважліва сачыла за мітуслівымі вераб’ямі.
Мы простыя людзі вайны не жадаем.
Францыск Скарына доктар медыцыны і філасофіі, слаўны сын Полацка першую кнігу надрукаваў у 1517 годзе.
Вялікі гуманіст ён заўсёды быў пранікнуты клопатам пра чалавека.
Акрамя яблынь, груш, сліў у нашым садзе раслі пасаджаныя нядаўна абрыкосы.