Cказы з адасобленымі акалічнасцямі, знакі прыпынку
Меню
иконка учебника «Беларуская мова. 8 клас» (аўтары: З. І. Бадзевіч, І. М. Саматыя), 2020 § 43
←
→

Ведаць:

  • паняцце адасобленая акалічнасць
  • правілы адасаблення акалічнасцей у вусным і пісьмовым маўленні

Умець:

  • адасабляць акалічнасці ў вусным і пісьмовым маўленні

Дадатковыя
матэрыялы

1.Адзначце правільныя варыянты. Адасобленыя акалічнасці могуць выражацца:

адзіночнымі дзеепрыметнікамі ці дзеепрыметнікамі ў спалучэнні з залежнымі словамі
адзіночнымі дзеепрыслоўямі ці дзеепрыслоўямі ў спалучэнні з залежнымі словамі
назоўнікамі або займеннікамі ва ўскосных склонах з прыназоўнікамі акрамя, апрача, замест, за выключэннем
назоўнікам з прыназоўнікам нягледзячы на
назоўнікамі ва ўскосных склонах або спалучэннем назоўнікаў і колькасных лічэбнікаў

2.Адзначце сказы, у якіх дзеепрыслоўны зварот знаходзіцца ў сярэдзіне сказа (знакі прыпынку не пастаўлены):

Дарога выйшла на край узгорка адкрыўшы перад намі новыя краявіды.
Ціха шалясцяць на ветрыку пахучыя ліпы скідаючы на траву цяжкія кроплі расы.
Вакол ападаючы на зямлю шамацела лісце.
Пераступіўшы парог школы дзіця не развітваецца з маленствам.
Пчолы ўпіўшыся ў зрэнкі кветак адчулі вясны цяпло.

3.Адзначце сказы, у якіх трэба адасобіць акалічнасць, выражаную адзіночным дзеепрыслоўем:

Гуляючы розуму не прыдбаеш.
Журавы і ў вырай, і з выраю ляцяць курлыкаючы.
Тут раслі нахіліўшыся некалькі алешын.
Дарога пятляючы губляецца сярод поля.
Дадому Алена ехала хвалюючыся.

4.Адзначце сказы, у якіх трэба адасобіць акалічнасць, выражаную дзеепрыслоўным зваротам:

Маўчыць зямля набракшы сокам.
Не хачу, не прывык склаўшы рукі хадзіць.
Галлё спусціўшы над парканам расла тут грушка з тонкім станам.
Выветрыўшы неба ходзяць халады.
Пайшоў Амелька нос павесіўшы.

5.Адзначце сказы, у якіх адасобленая акалічнасць выражана назоўнікам з прыназоўнікам нягледзячы на:

Люда на хаду, (не/ня) гледзячы на Юрку, падала руку.
(Не/ня) гледзячы на стому, салдаты весела засмяяліся.
Ногі чалавека, (не/ня) гледзячы на цёплы восеньскі дзень, былі ўкрыты махнатым пледам.
На лузе, (не/ня) гледзячы на ранні час, весела звінелі косы.
Жанчына па голасе пазнала гэтага чалавека, (не/ня) гледзячы яму ў твар.

6.Адзначце сказы, у якіх выдзеленыя акалічнасці трэба адасобіць:

Нягледзячы на расу і сырасць адчувалася ўжо набліжэнне дзённай спёкі.
І цяпер перачытваючы творы Максіма Багдановіча амаль расчулена ўспрымаю кожны паэтычны радок.
Гаспадыня просіць сваіх гасцей не сядзець склаўшы рукі.
Шукаючы карацейшага шляху шафёры выбіраліся на бальшак проста па паляне.
Хлебаробы круглы год працуюць не пакладаючы рук.

7.Адзначце сказы, у якіх акалічнасці адасоблены ў адпаведнасці з правілам:

Склаўшы рукі на каленях, старая сядзела на ганку.
Між усіх сялян вызначаўся высокі Антон Мятла, які нягледзячы на летнюю спякоту, быў апрануты ў тоўстую суконную світку.
Уваходзячы ў лес, Пятрок забывае пра ўсё на свеце.
Хлопцы выходзілі, не развітваючыся.
Падлескі дрыжаць пад халоднымі вятрамі, і спалохаўшыся, скідаюць лісце.

8.Адзначце сказы, у якіх ёсць адасобленыя акалічнасці (знакі прыпынку не пастаўлены):

Міця тулячыся ад ветру прыспешыў крок.
Жанчына гаварыла плачучы.
Хворы на грып ён не мог уседзець у хаце і штодня бегаў на працу.
Апёкшыся на малацэ на ваду дзьме.
Густ і дружна стракацяць васількі блакітныя вочы поля.

9.Устанавіце адпаведнасць паміж сказамі і правіламі адасаблення (неадасаблення) акалічнасцей у сказах (знакі прыпынку не пастаўлены).
-Адзіночнае дзеепрыслоўе стаіць пасля дзеяслова-выказніка (не адасабляецца).
-Фразеалагізм, у складзе якога ёсць дзеепрыслоўе (не адасабляецца).
-Адзіночнае дзеепрыслоўе стаіць перад дзеясловам-выказнікам (адасабляецца).
-Дзеепрыслоўны зварот стаіць у канцы сказа (адасабляецца).
-Акалічнасць выражана назоўнікам з прыназоўнікам нягледзячы на (адасабляецца).
А краскі ніжай гнуць галовы пачуўшы косак звон сталёвы.-
Стаміўшыся спіць вецер ля імшарнай крыніцы.-
Нягледзячы на недалёкую восень лес жыў тым актыўным, багатым жыццём.-
У той дзень я лёг спаць не еўшы.-
Што сядзіш вушы развесіўшы?-

10.Колькі косак павінна быць у сказа?
Аўтобус не спяшаючыся прадзіраўся праз восеньскую непагадзь аб’язджаючы вялікія лужыны на дарозе.