Тэкст
Меню

Ведаць:

  • асноўныя прыметы тэксту
  • кампазіцыйныя схемы тыпаў маўлення
  • спосабы і сродкі сувязі сказаў у тэксце
  • сінтаксічныя сінонімы і іх ролю ў маўленні

Умець:

  • вызначаць тэму і асноўную думку тэксту, тып маўлення, спосаб і сродкі сувязі сказаў у тэксце
  • складаць просты план тэксту
  • падбіраць сінтаксічныя сінонімы да сказаў, словазлучэнняў

Дадатковыя
матэрыялы

1.Ці правільнае наступнае выказванне: “Тэма тэксту, як і яго асноўная думка, можа быць выказана ў загалоўку”?

2.Сказы ў тэксце аб’яднаны тэмай і думкай.

Правільны адказ: асноўнай

3.Адзначце прыметы тэксту:

паслядоўнасць
асноўная думка
падрыхтаванасць
завершанасць
звязнасць

4.Вызначце тып маўлення прыведзенага тэксту:
Задумлівая, спакойная ў летнюю пару Дзвіна. Чорныя замшэлыя валуны выступаюць з вады. Аголеныя глеіста-пясчаныя кручы з адзінокімі сасонкамі на абрывах. Пакатыя аксамітна-зялёныя схілы тут жа непадалёк. Звілісты крутабокі яр пераразае паляну, на якой даспявае жыта. Пры самым беразе плюскоча крыніца – празрыстая, як шкло, кожны каменьчык на дне відаць. Нап’ешся з яе ў спякотны дзень і адчуеш, як гэтай халоднай смачнай вадой уліліся ў цябе свежыя сілы (Паводле Т. Хадкевіча).

5.Вызначце спосаб сувязі сказаў у тэксце:
Адвакат – гэта чалавек, які мае вышэйшую юрыдычную адукацыю. Ён ведае ўсе законы, якія дзейнічаюць у Беларусі і ў іншых краінах свету. Можа даць патрэбнае тлумачэнне, дапамагае скласці заяву, скаргу, умее падказаць, што рабіць, як сябе паводзіць у складаных жыццёвых сітуацыях. Ён абараняе абвінавачанага ў судзе, вядзе чыю-небудзь справу ў працэсе следства (Паводле У. Ліпскага).

6.Адзначце, у якой паслядоўнасці неабходна размясціць сказы, каб атрымаўся тэкст:
1. I пачуццё роднай зямлі, якое неяк губляецца, калі ты жывеш на ёй, асабліва абвастраецца, калі апынешся дзесьці далёка.
2. Прыгожае гучанне роднага слова мы пачынаем успрымаць з матчыных песень, цудоўных беларускіх казак, легендаў, паданняў.
3. Тады ўспамінаецца кожны куток роднай зямлі, яе людзі, асабліва мілагучнай становіцца мова.
4. Родная мова ўваходзіць у наша жыццё з вуснаў маці.
5. З роднай мовай мы пакідаем бацькоўскі парог, выпраўляючыся ў далёкія вандраванні.

7.Суаднясіце выразы ў левым і правым слупках:
-ісці спяваючы
-жыццё на фронце
-з’явілася раніцай
-білет студэнта
-бабуліны акуляры
студэнцкі білет-
франтавое жыццё-
ісці з песняй-
акуляры бабулі-
з’явілася пад раніцу-

8.Выберыце з прапанаваных варыянтаў той, які найбольш дакладна перадае тэму тэксту:
Калі вы спытаеце, хто разумее мяне лепш за ўсіх, то ў адказ пачуеце – музыка. У кожнага яна свая. Сваю перавагу я аддала рок-музыцы. Справа ў тым, што ў дзяцінстве я была вельмі сціплай дзяўчынкай, якую лёгка пакрыўдзіць. Але аднойчы я пачула гукі ў стылі рок і ўсвядоміла, што гэта тое, што зменіць маё жыццё. Гэта музыка змяніла мяне цалкам, зрабіўшы больш моцнай і ўпэўненай, навучыла быць сабой, не баяцца выказаць уласнае меркаванне. У мяне з’явіліся мэты, да якіх настойліва іду (Паводле Ю. Стрыга).

9.Тэкст – гэта выказванне, у якім сказы звязаны па сэнсе і .

Правільны адказ: граматычна